WROCŁAWSKIE POLA IRYGOWANE

BYŁO

Wtedy wydarzyła się rzecz nieprawdopodobna…

Sieć kanalizacyjna w Breslau powstawała od lat 60. XIX wieku jako efekt śmiałego planu modernizacji miasta. Ludzie mogli odetchnąć z ulgą. Z ulic znikał powoli fetor, a ścieki i odchody spływały do podziemnego, hydraulicznego królestwa. Jego granicą był podwodny kolektor tłoczący nieczystości wraz z wodą opadową na przyległe pola. Tak rozpoczął się okres ich produktywizacji, który trwał od 28 czerwca 1881 roku do 2015 roku, kiedy funkcję miejskiej, tym razem chemicznej, oczyszczalni ścieków przejął Janówek. Przez 134 lata pola czyściły fekalia, najpierw niemieckie, potem polskie. Najprawdopodobniej w sposób nieprzerwany. Dzięki ich pracy do Odry trafiały ścieki oczyszczone, co ratowało ją przed postępującą biologiczną degradacją. Wraz z rozwojem miasta i konsumpcji pola zaczęły puchnąć od nadmiaru ścieków i wtedy wydarzyła się rzecz nieprawdopodobna: wytworzył się wodno-bagienny ekosystem, żywy i odporny. To przyrodnicze imperium mieszczące się na powierzchni ponad tysiąca hektarów zostało zbudowane dzięki stałej podaży wody, wylewanej tu wraz ze ściekami, a także zręcznym zarządzaniem poszczególnymi kwaterami. Tak powstała niezwykła ptasia ostoja, perła lokalnego środowiska ornitologicznego. Jeszcze w 2009 roku żyło tu 221 gatunków ptaków, a wśród nich 21 gatunków ujętych w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt, będącej rejestrem zwierząt uznanych za zagrożone wyginięciem. 

JEST

Zmiany zachodzą tu stopniowo

ale widać znaczne osuszenie terenu. Wciąż temperatura jest tu o kilka stopni niższa niż w centrum Wrocławia. Zniknął cuchnący zapach, który dla wielu wrocławianek i wrocławian był charakterystyczny dla tego miejsca. Łagodny krajobraz zaburza jednak dochodzące tu cywilizacyjne buczenie. Mimo to pola dziś wydają się być silną i odporną ostoją dzikiej przyrody w mieście, w skali światowej. Dla porównania: obszar Wrocławskich Pól Irygowanych jest dwukrotnie większy od Lasu Mokrzańskiego i prawie czterokrotnie większy od nowojorskiego Central Parku. Tworzy to wyjątkowy potencjał dla miasta adaptującego się do nieuchronnej zmiany klimatu. Ich oddziaływanie na klimat Wrocławia, jego temperaturę i jakość powietrza, jak również na zdrowie psychiczne i fizyczne jego mieszkańców, są przedmiotem zainteresowań wielu naukowców i twórców. Wrocławskie Pola Irygowane mają popartą wieloma obserwacjami aurę, która ma kojące oddziaływanie na emocje człowieka. Możemy korzystać z nich jak z sanatorium. Musimy pamiętać tylko, by powstrzymać swoje ludzkie nawyki, bo gospodynią tu jest przyroda.

BĘDZIE

Badania są często punktem wyjścia do pracy projektowej.

Ale i badania się projektuje! To długotrwały proces, który ma przynieść określone (choć czasem niespodziewane!) efekty i jako taki powinien być dobrze przemyślany, wyposażony w dobre narzędzia (które też trzeba zaprojektować!). Dobrze jest badać swoje miasto, żeby tym łatwiej projektować dla niego przyszłość. Wybierz się na ekspedycję badawczą w głąb Wrocławskich Pól Irygowanych.

→ Zastanów się, co w Polach Irygowanych najbardziej cię porusza, urzeka, interesuje – uczyń z tego swój obszar badawczy, zakres projektu. (Mogą to być np. różne gatunki ptaków.)

→ Teraz pomyśl, co można by obserwować, żeby najlepiej zrozumieć twój obszar. (np. zachowania, dźwięki, wygląd, porę przelotów, gniazda tych ptaków itd.)

→ Jaka forma notatek będzie najbardziej odpowiednia do twoich celów? (nagrania dźwięków na dyktafonie, rysunki na papierze, tekst w notesie / na tablecie, a może wymyślisz coś jeszcze innego?)

→ Co możesz zrobić, aby notatki te dały się łatwo porównywać, zawierały wszelkie niezbędne informacje, były czytelne dla twoich kolegów i koleżanek, ale i dla ciebie samego/ej po latach? Zaprojektuj ich formę – możesz inspirować się dziennikami innych badaczy, zielnikami botaników czy notesami podróżników, które znajdziesz w internecie.

→ Czy znasz innych badaczy pól irygowanych? Porównaj swoje obserwacje z notatkami koleżanek i kolegów! Razem możecie stworzyć prawdziwą bazę wiedzy!